การฟื้นฟูสภาพข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุด้วยการฝังเข็ม
ข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคที่พบได้ในผู้สูงอายุทั่วๆไป โดยหลักๆแล้วโรคนี้สัมพันธ์กับอายุ และข้อเข่าที่ผ่านการใช้งานมานาน ผมพบว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีความเข้าใจที่ผิดว่าข้อเข่าที่เสื่อมแล้วไม่มีวิธีรักษาหรือแก้ไขให้ดีขึ้นได้ และมีทางเลือกเพียง 2 ทางคือ ทำใจรับสภาพเดินแบบปวดๆไป หรือผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนเอาข้อเข่าเทียมใส่
จริงๆโรคข้อเข่าเสื่อมยังมีทางเลือกที่ 3 อยู่ซึ่งก็คือ การฟื้นฟูสภาพเข่าด้วยการฝังเข็ม
ซึ่งก็อาจจะมีจุดดีและจุดด้อยที่แตกต่างจากการรักษาอื่นๆอยู่บ้าง ลองมาอ่านดูนะครับอาจจะมีประโยชน์กับบางคนก็ได้ครับ
(ภาพซ้าย) เอ็กซเรย์ของข้อเข่าปกติ
(ภาพขวา) เอ็กซเรย์ของข้อเข่าที่เสื่อมสภาพ
วิธีการฝังเข็มรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมนั้นมีความแตกต่างกับการรักษาแบบตะวันตก เพื่อจะให้เข้าใจการรักษาแบบฝังเข็ม ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่าอาการแต่ละอย่างของโรคข้อเข่าเสื่อมนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร
ข้อเข่าเสื่อมมักสัมพันธ์กับอายุและการใช้งาน
ยิ่งอายุมาก ยิ่งใช้งานเข่ามานาน ข้อเข่าก็ยิ่งเสื่อมสภาพมากขึ้นตามลำดับ เข่าที่เสื่อมสภาพมักจะพบว่ามี การสึกหรอ บิดเบี้ยวผิดรูปของข้อเข่า กระดูกอ่อนบริเวณหน้าสัมผัสของข้อเข่าและกระดูกเข่าบางลง กล้ามเนื้อขาและรอบข้อเข่าเล็กลง มีความแข็งแรงลดน้อยลง ช่องว่างในเข่าแคบลง และมีน้ำหล่อเลี้ยงในเข่าน้อยลง ซึ่งส่งผลต่อเนื่องให้เส้นเอ็นภายในและรอบๆเข่าขาดการหล่อเลี้ยงจนสูญเสียความยืดหยุ่น
ภาพข้อเข่าปกติ (ด้านซ้ายมือ) เปรียบเทียบกับข้อเข่าที่เสื่อมสภาพ (ด้านขวามือ)
จากความผิดปกติเหล่านี้จึงทำให้เรามักจะพบว่าผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมมักจะมีอาการ เช่น
ปวดเข่าเวลายืน เดิน ลุกนั่ง หรือนอน บางคนจะมีอาการปวดมากขึ้นเมื่อเดินหรือยืนนานๆ อาการปวดลักษณะนี้เกิดจากการเสียดสีกันของข้อเข่าที่แคบลง มีน้ำน้อยจนเกิดการอักเสบขึ้น
ความรู้สึกว่าเข่าติดขัด เหยียดงอลำบากโดยเฉพาะเวลาเปลี่ยนอิริยาบทหลังจากนั่งหรือนอนอยู่ในท่าเดิมนานๆ เข่น เวลาตื่นนอนหรือนั่งรถนานๆ
ถ้าเป็นมากนอกจากอาการปวดและข้อติดขัดแล้วอาจจะรู้สึกว่าทรงตัวได้ไม่ดี มีอาการเซหรือล้มได้ง่าย
ที่ฝังเข็มสามารถรักษาอาการของข้อเข่าเสื่อมได้นั้นสามารถอธิบายได้ด้วยทฤษฏีของการฝังเข็มว่า การฝังเข็มสามารถกระตุ้นให้ชี่(พลังงาน)และเลือดลมไหลเวียนได้สะดวก ส่งผลให้ส่วนต่างๆภายในข้อเข่าได้รับการหล่อเลี้ยง เมื่อเซลล์ต่างๆภายในข้อเข่าได้รับการหล่อเลี้ยงที่เพียงพอจึงสามารถซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ(ที่ยังสามารถซ่อมได้) และฟื้นฟูส่วนต่างๆที่ยังดีอยู่ให้กลับมาแข็งแรงมากขึ้น อาการความเจ็บปวดและติดขัดต่างๆดีขึ้นด้วย
การฝังเข็มฟื้นฟูข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ
ถึงข้อเข่าเสื่อมจะรักษาไม่หาย แต่การฝังเข็มก็สามารถช่วยปรับสมดุลของกระดูก เส้นเอ็นและส่วนต่างๆในข้อเข่า ช่วยลดอาการปวด ข้อเข่าติดขัด เหยียดงอลำบาก ช่วยฟื้นฟูสภาพของข้อเข่าให้กลับมาใช้งานได้ดีขึ้น ซึ่งถ้าทำควบคู่ไปกับการดูแลข้อเข่าอย่างถูกต้องก็จะสามารถช่วยยืดอายุการใช้งานของข้อเข่าให้ยาวนานขึ้นได้ เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ไม่ต้องการผ่าตัด ยังไม่พร้อม หรือไม่สามารถทำการผ่าตัดใหญ่ได้ เช่น ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว เป็นต้น
ถึงการฝังเข็มอาจจะมีข้อดีหลายอย่าง แต่ก็มีข้อด้อยอยู่คือ
การรักษาฟื้นฟูข้อเข่าที่เสื่อมให้กลับมาดีจำเป็นต้องใช้เวลาค่อยๆเป็นค่อยๆไป ไม่รวดเร็วทันใจเหมือนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
และถึงจะฟื้นฟูสภาพข้อเข่ากลับมาได้บางส่วนแต่ก็อาจจะมีบางส่วนที่เสื่อมสภาพไปมากจนฟื้นฟูไม่ได้อยู่จึงอาจจะมีอาการปวดหรือติดขัดคงเหลืออยู่ได้บ้าง ซึ่งก็แล้วแต่ระดับความเสื่อมสภาพข้อเข่าของผู้ป่วยแต่ละคน
การฝังเข็มคือการฟื้นฟูโดยการเก็บรักษาข้อเข่าเดิมของผู้ป่วยไว้ ไม่เหมือนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ข้อเข่าของผู้ป่วยจึงยังเกิดการเสื่อมสภาพไปเรื่อยตามอายุและการใช้งาน จึงมีโอกาสที่จะมีอาการต่างๆจากความเสื่อมของข้อเข่ามากขึ้นตามวันเวลาที่ผ่านไป
อีกอย่างที่สำคัญคือ การรักษาฝังเข็มต้องทำควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพ
เช่น ลดน้ำหนัก(ในคนที่น้ำหนักเกิน) เพิ่มกล้ามเนื้อเข่าขาให้แข็งแรง และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้งานจึงจะได้ผลดีที่สุด ยกตัวอย่างการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น ต้องหัดสังเกตุและรู้ขีดจำกัดของเข่าตัวเองว่าสามารถเดินได้มากน้อยแค่ไหน เป็นระยะเวลาเท่าไหร่ ยกของหนักได้แค่ไหน และพยายามไม่ใช้ให้เกินกว่าที่ร่างกายทำได้ เป็นต้น เพราะฉะนั้นการเลือกรักษาด้วยฝังเข็มจึงหมายถึงการบ้านของผู้ป่วยที่มากขึ้นด้วย ซึ่งบางคนอาจจะมองว่าเป็นภาระความลำบากที่เพิ่มขึ้น แต่อีกหลายคนอาจจะมองว่าเป็นโอกาสดีที่จะศึกษาหาความรู้และทำความเข้าใจ “ความเสื่อม” ซึ่งเป็นธรรมชาติของร่างกายที่นับวันก็มีแต่จะเสื่อมสภาพมากขึ้นเรื่อยๆทุกส่วนไม่เฉพาะแต่กับข้อเข่า ถือว่าเป็นการศึกษาเรียนรู้ ทำความเข้าใจ “สังขารที่ไม่เที่ยง” เมื่อเข้าใจ ทำใจยอมรับได้ รู้จักที่จะอยู่ร่วมกับสังขารที่ไม่เที่ยงได้มากขึ้นเท่าไหร่ ชีวิตที่เหลืออยู่ก็จะยิ่งมีความสุขมากขึ้นเท่านั้นครับ สาธุ…..
RELATED
ARTICLES
โรคใบหน้ากระตุกครึ่งซีกเป็นโรคที่รักษาได้ยาก ถึงในปัจจุบันจะมีวิธีการรักษาให้เลือกหลายวิธี แต่ก็มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการรักษาเช่นกัน การฝังเข็มจึงเป็นการรักษาที่น่าสนใจเพราะสามารถรักษาโรคนี้ได้ผลดี ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้ก็เป็นเพียงแค่ภาวะแทรกซ้อนปกติที่พบได้ในการฝังเข็มในโรคอื่นทั่วๆไป